Odkłady pszczele

Co to jest odkład pszczeli?

Odkład pszczeli to nic innego jak młoda, sztucznie utworzona rodzina pszczela powstała w wyniku przeniesienia kilku ramek z obsiadanymi pszczołami, czerwiem oraz pokarmem z rodziny macierzystej do nowego ula. Do tak utworzonego odkładu poddawana jest młoda matka pszczela lub matecznik na wygryzieniu, a następnie rozwija się go i zimuje. Odkłady pszczele przezimowane, czyli w następnym roku po utworzeniu, zyskują status rodzin produkcyjnych i pracują już na wynik całej pasieki.

Kiedy i dlaczego robimy odkłady pszczele?

Odkłady najlepiej tworzyć w szczycie rozwoju rodziny pszczelej czyli w maju i czerwcu. Jest to okres, w którym następuje naturalny, niekontrolowany podział rodzin tzw. rójka. Rójka oznacza ucieczkę pszczół z ula i dla pszczelarza to utrata cennego miodu oraz pszczół, które mogłyby pracować aż do końca sezonu. Dlatego w okresie, w którym rodziny osiągają swoją maksymalną liczebność, warto wykonać kontrolowany i przemyślany odkład pszczeli = nowa rodzina pszczela. Osłabiamy tym samym rodziny produkcyjne i przeciwdziałamy rójce. Tworzymy nowe, młode i zdrowe rodzinki, które w łatwy sposób można przeleczyć i jednocześnie ograniczyć populację warrozy w pasiece.

Jak wykonać odkłady pszczele?

Są różne szkoły i sposoby tworzenia odkładów. Zazwyczaj w maju po głównym pożytku wiosennym wybieramy silne i zdrowe rodziny pszczele Buckfast. Odbieramy im, w zależności od stanu rodziny oraz od tego jak silny odkład chcemy uzyskać 1-4 ramki. Zabieramy ramki z czerwiem zasklepionym i ramki z pokarmem wraz z obsiadającymi je pszczołami. Pszczoły najlepiej zrosić woda, zapobiegnie to ich ucieczce. Jeśli na ramkach jest mało pszczół wstrząsamy je z innych ramek. Bardzo ważne aby wybrać ramki z czerwiem zasklepionym, ponieważ w innym przypadku pszczoły będą próbowały wychować nową matkę z młodych larw obecnych na plastrze. Należy też zwrócić uwagę aby nie przenieść omyłkowo królowej pszczelej (warto mieć znakowane matki pszczele Buckfast). W rodzinie produkcyjnej zostawiamy 6 ramek z czerwiem. Taka liczba ramek sprawi, że nie osłabiamy zbytnio rodziny i będzie ona w dobrej kondycji na kolejny pożytek np. robinię akacjową.

Utworzony odkład dokarmiamy (o czym w dalszej części artykułu) i wywozimy, najlepiej wieczorem, na drugie pasieczysko, odległe o co najmniej 3 km. Mamy wtedy pewność, że pszczoła lotna nie wróci do macierzystego ula. Jeśli nie mamy drugiego pasieczyska, pszczoły przenosimy w spokojne, zacienione miejsce i zamykamy na kilka dni tzw. odkłady pszczele bez wywożenia.

Już po kilku godzinach w rodzinie zaczyna brakować substancji matecznej i tworzą się doskonałe warunki do podania nowej matki. Na drugi dzień od utworzenia odkładu podajemy matecznik na wygryzieniu lub matkę nieunasiennioną w klateczce. Musimy być pewni, że przenieśliśmy tylko dojrzały czerw w innym wypadku pszczoły mogą nie przyjąć matki i próbować wychować własną królową.

Unasienianie matki w odkładzie

Matka pszczela w utworzonym odkładzie unasienia się około dwa tygodnie. Po tym czasie sprawdzamy obecność matki i jajeczek. Jeśli jajeczka są w komórkach nie szukamy dalej matki tylko zamykamy odkład i równocześnie poszerzamy węzą lub ramkami z suszem. Jeśli nie znajdziemy matki ani jajeczek oznacza to że matka niestety nam się nie unasieniła i musimy jak najszybciej podać nową królową. Do odkładów polecamy poddawanie matek unasienionych kupionych od hodowców. Gwarantuje nam to większe przyjęcia i wyeliminowanie problemów związanych z unasienianiem.

Przykłady odkładów

Przykładowe 3 zestawy odkładów jakie możemy utworzyć:
1. odkład 2 ramkowy: ramka z czerwiem zasklepionym, ramka z pokarmem. Po unasienieniu się matki możemy zasilić odkład dodatkowymi ramkami z czerwiem i pszczołami,
2. odkład 4 ramkowy: ramka z pokarmem, 2 ramki z czerwiem zasklepionym, ramka z pokarmem,
3. odkład 6 ramkowy: ramka z pokarmem, 3 ramki z czerwiem, ramka z pokarmem, ramka z węzą.

W maju jesteśmy zwolennikiem tworzenia słabszych odkładów, które po unasienieniu się matki pszczelej można w każdej chwili wzmocnić nie ryzykując utraty cennych w sezonie pszczół. W czerwcu tworzymy silniejsze odkłady aby pszczoły zdążyły przygotować się do zimy.

Jak dokarmiać odkłady pszczele?

Najcenniejszym pokarmem dla pszczół są ramki osłonowe z pokarmem jakie włożyliśmy do odkładu podczas jego tworzenia. Dlatego należy zadbać o ich jakość bo to właśnie w komórkach jest cenny miód i pierzga, które są pokarmem dla larw oraz dorosłych owadów pszczoły miodnej. Tym niemniej od samego początku odkłady należy dokarmiać. Struktura młodej rodziny w pierwszym etapie od utworzenia jest zaburzona. W odkładzie zazwyczaj przeważają młode pszczoły, które jeszcze nie wylatują z ula, w takiej sytuacji nie zdobywają pokarmu dla rodziny. Najlepiej karmić ciastem cukrowym tzw. fondantem. Na rynku jest wiele gotowych produktów pakowanych od 1 do 15 kg, wzbogacanych pyłkiem, witaminami oraz innymi suplementami. Plusem ciasta jest fakt, że pszczoły będą pobierać je tylko w czasie kiedy nie będą mogły samodzielnie zdobywać pokarmu lub w okresie bezpożytkowym. W czasie trwania pożytku, pszczoły i tak zostawią ciasto wybierając naturalny nektar. Odkłady możemy również dokarmiać rzadkim syropem cukrowym w stosunku 1:1 (1kg cukru wsypujemy do 1 litra wody) i co kilka dni kontrolować jego poziom w podkarmiaczkach.

Czy można stworzyć odkład pszczeli z różnych rodzin?

Tak, jeden odkład z pszczół możemy stworzyć z kilku rodzin. Odkład pszczeli z dwóch uli lub większej liczby uli to nie problem. Wiosną pszczoły nie są wobec siebie agresywne. Przed włożeniem do ulika odkładowego należy je obowiązkowo spryskać wodą. Wtedy zajmą się suszeniem oraz wylizywaniem cieczy i nie powinny siebie wzajemnie atakować.

Ile odkładów można utworzyć z jednej rodziny?

Wszystko zależy od naszego podejścia. Jeśli zależy nam na zbiorach miodu, to z jednej rodziny pszczelej Buckfast najlepiej utworzyć 1-3 odkłady. Natomiast jeśli nastawiamy się na powiększanie pasieki możemy z jednej rodziny Buckfast zrobić nawet 10 odkładów kosztem produkcji miodu i pyłku. Pszczoły Buckfast oraz pszczoły rasy włoskiej są bardzo plenne i na pewno uda nam się otrzymać z nich więcej odkładów niż z innych ras pszczoły miodnej.

Gdzie kupić odkłady pszczele?

Sprzedaż pszczół w formie odkładów to najbardziej popularna forma zakupu pierwszych pszczół i ogólnie pszczół w Polsce. Pszczelarze mniej chętnie sprzedają pełnowartościowe rodziny produkcyjne. Odkłady pszczele możemy kupić zarówno w pasiekach hodowlanych jak i pasiekach produkcyjnych. Warto kupować odkłady od sprawdzonych i pewnych hodowców, którzy posiadają materiał po oryginalnych matkach reprodukcyjnych. To one zapewnią jakość i będą odpowiedzialne za późniejsze zbiory miodu i pyłku. Tanie odkłady pszczele olx czy allegro to nie zawsze dobry wybór. Przed zakupem warto sprawdzić informacje na stronie hodowcy, bądź zadzwonić i zapytać jaką rasę czy linie trzyma. Warto zwrócić uwagę czy pszczoły są łagodne i odporne na choroby. Cena i jakość zawsze idą w parze: im niższa cena tym gorsza jakość, im wyższa cena tym więcej pracy i wysiłku włożone w hodowlę tj. większa gwarancja miodnych, łagodnych i zdrowych pszczół.

Kiedy kupować odkłady pszczele?

Odkłady pszczele przezimowane kupujemy wczesną wiosną tuż po pierwszym oblocie zazwyczaj jest to pod koniec marca lub w kwietniu. Odkłady pszczele z tegoroczną matką kupujemy w czerwcu i lipcu. Oczywiście zakup pszczół wiąże się z wcześniejszą rezerwacją, którą należy wykonać kilka miesięcy wcześniej. Hodowcy mają przeważnie ograniczoną liczbę odkładów na sprzedaż, a zatem panuje tu zasada kto pierwszy ten lepszy.